مغربی | شهرآرانیوز؛ برای روزگاری که در آن زندگی میکنیم نامهای مختلفی انتخاب کردهاند، اما پیشنهاد من این است که عنوان «دوران ترکیبی» را انتخاب کنیم. پیش از این دیده و شنیده بودیم که کافه سراها، کتاب عرضه میکنند و کافه کتابها در جایجای مشهد طی یک دهه اخیر گسترش پیدا کرده است، اما نه دیده بودیم و نه شنیده بودیم که میوهفروشی در منطقهای کم برخوردار بخواهد همراه میوه به مشتریانش کتاب بدهد؛ آنهم بهصورت رایگان. با پیگیری که انجام شد دیدیم که موضوع واقعیت دارد و در محدوده محله بلال چنین میوهفروشی فرهنگی وجود دارد. مرتضی محمدزاده و محمدی بهره در کنار کتابفروشی به تحویل و توزیع کتاب میپردازند.
معرفی
مرتضی محمدزاده متولد ۱۳۴۳ دو دهه از عمرش را میوهفروشی کرده است. اصالت او به تربتحیدریه برمیگردد و سالهاست در بیستمتری بلال زندگی و کار میکند. محمدی بهره، مردی توان یاب و فعال محله است. او بخشی از وقتش را برای ارتقای سطح فرهنگ اهالی گذاشته است. روحیه و فکری مثبت دارد و تا حدودی که در توانش هست سعی میکند در کارهای خیر به هر صورتی که باشد همکاری بکند.
منابع مردمی
کتابهایی که در این میوهفروشی بهصورت رایگان توزیع میشود از منابع مختلفی تأمین شده است. تعدادی از آنها از کتابهای اضافی مساجد اطراف است. مشتریان و رهگذران هم که دیدهاند در این فروشگاه کتابها رایگان عرضه میشود، همراهی کرده و کتابهای اضافی خود را به مسئول آن تحویل دادند. این حرکت خودجوش امروزه پا گرفته و بهصورت مستمر ادامه دارد. خیلی از مشتریان میوهفروشی هم جزو اهداکنندگان کتاب هستند و هم جزو دریافتکنندگان. محمدزاده میگوید: به مساجد میروم و میگویم بعضی از افراد مشتری میوهفروشی هستند، اما مشتری کتابخانه شما نیستند. من میتوانم کتابهای اضافی شما که هم جایتان را تنگ کرده است و هم خواننده ندارد، بین اهلش توزیع کنم. حالا بعد از چند سال متولیان مساجد مختلف با من و کاری که کردهام آشنا هستند و هر از گاهی کتابهای اضافی کتابخانههایشان را به من میدهند. من به همه میگویم اگر میخواهید کتابهای بهتر و بیشتری بخوانید به کتابخانههای عمومی و مساجد بروید. این کار هم تبلیغ ما است و هم تبلیغی برای کتابخانههای این شهر. محمدی بهره هم اضافه میکند: علاوه بر کتابهایی که از مردم یا مساجد میگیریم مبالغی هم خودمان گذاشتهایم و کتاب نو و جدید از اینطرف و آنطرف خریداری کرده و در بین مشتاقان توزیع کردهایم.
قصه از کجا شروع شد؟
از محمدزاده پرسیدم که این ماجرای تحویل و تحول کتاب از کجا شروع شد و پاسخ گرفتم: همکارم –محمدی- در خانه مقداری کتاب اضافی داشت. روزی به مغازه آورد و در کنار میوهجاتی که از ما میخریدند به مشتریان یکی دو کتاب هم اهدا میکرد. از آن روز قصه ما و میوه و کتاب آغاز شد و ادامه دارد. او اضافه میکند: استقبال خوبی از ظرف مردم پیرو طرح کتاب-میوه اتفاق افتاد و ما هم انگیزهمان بیشتر شد و سعی کردیم کتابهای بیشتری برای توزیع بین مردم از اینطرف و آنطرف جمعآوری کنیم. محمدی بهره، هم درباره آغاز این طرح میگوید: من کتابهای زیادی در خانه داشتم که اضافه بر کتابخانه شخصیام بود. به محمدزاده گفتم اگر موافق باشی کنار دخلت یک قفسه کتاب بزنیم و بین مردم توزیع کنیم. این کار از آنجا شروع شد.
اثرات اجتماعی
محمدی بهره که این طرح را به نیت شفا پیدا کردنش آغاز کرده است، میگوید: علم انبار کردنی نیست. علم و دانش مثل هواست باید به همه برسد. کتاب هم همینطور است. شاید برایتان جالب باشد که از همین میوهفروشی ما عدهای مسجد برو شدهاند؛ یعنی همین کتاب و کتاب خواندن پلی شده است بین محل کسب ما و مردم و مسجد. خبر دارم عدهای از جوانان از همین راه مسجدی شدهاند و حس میکنم ثواب و برکتش به من هم میرسد.
موضوعهای گوناگون
کتابهایی که در این مغازه توزیع میشود اغلب دینی و گاهی علمی هستند، البته به قول میوهفوش محله بلال، «همه جور کتابی برای ما آورده میشود و ما هم با توجه به سن و موقعیت فرد به آنها کتاب میدهیم». به خاطر دارم به چند خانم کتابهایی درباره فلسفه حجاب دادیم و در نوبتهای بعدی دیدم که تأثیر داشته است.
سالها و تیراژها
این پخشکننده کتاب درباره طول عمر طرح و تعداد کتابهایی که توزیع کرده است، هم میگوید: این طرح خودجوش حدود ۵ سال عمر دارد و امیدوارم عمرش به بیش از ۵۰ سال برسد. باید توجه داشت که مشتریان هم محدود هستند، اما در همین مدت توانستهایم بیش از ۲ هزار جلد کتاب را دستبهدست کنیم یعنی از اهداکننده بگیریم و به طالبان آن اهدا کنیم.
کتابخوانی و میوهفروشی
میوهفروش محله میگوید: من سواد دانشگاهی ندارم، اما خودم هم تشویق شدهام که به مطالعه روی بیاورم. همین کتابهایی که به دستم میرسد، لااقل تورقی میکنم و بعد آنها را به مردم میدهم. دائم رادیو معارف یا موجهای دیگر رادیو که برنامههای آموزشی دارند در مغازهام روشن است و من در کنار کار روزمره به برنامههایشان گوش میدهم و سعی میکنم سواد و معلوماتم را تکمیل کنم.
حرف آخر
این طرح و موارد ابتکاری دیگر میتواند سطح کتابخوانی و کتابدوستی را بین مردم افزایش دهد. فقط مقداری همت میخواهد و ذوق و اینکه باور داشته باشیم ارتقای فرهنگ عمومی به نفع همه ما خواهد بود.